02146138782
02146137504
بر اساس تحقیق موسسه APQC، یکی از هفت اصل مدیریت فرآیند، عملکرد فرآیند و پایش عملکرد فرآیندها است. حتی بسیاری از متخصصین بر این اعتقاد هستند که از بین تمام مراحل استقرار مدیریت فرآیند که با استخراج معماری فرآیندها آغاز شده و با کشف و مدلسازی فرآیندهای وضعیت موجود، تحلیل، بهبود و پیاده سازی فرآیندها دنبال میگردد، مرحله پایش و کنترل بر فرآیندها مهم ترین مرحله است.
زیرا نتیجه تمام تلاش های انجام شده در مراحل قبل، در مرحله پایش و کنترل مشخص شده و مسیر و گام بعدی در خصوص این فرآیند را تعیین خواهد نمود.
همانطور که می دانید، فرآیندها ابزار تحقق استراتژی های سازمان هستند. طبیعتاً پس آنچه که عملکرد فرآیند را اندازه گیری می کند به نوعی معیار اندازه گیری میزان تحقق استراتژی ها نیز می باشد.
این گام مهم یعنی پایش و کنترل فرآیندها، از طریق اندازه گیری شاخص هایی انجام میشود که در مراحل قبلی از چرخه مدیریت فرآیند تعریف و تعیین شده اند.
پایش و کنترل فرایندها به مجموعه اقداماتی اطلاق میشود که برای نظارت بر عملکرد و کیفیت فرایندها انجام میگیرد. این اقدامات شامل جمعآوری دادهها، تجزیه و تحلیل نتایج و ارزیابی عملکرد فرایندها در مقایسه با استانداردها و اهداف تعیین شده است. با استفاده از ابزارهای مختلف مانند نرمافزارهای مدیریت فرایند، سازمانها میتوانند بهطور مستمر وضعیت فرایندها را زیر نظر داشته باشند و از انحرافات یا مشکلات به موقع آگاه شوند.
یکی از اهداف اصلی پایش و کنترل فرایندها، شناسایی و کاهش واریانسهای غیرمطلوب است. واریانسها میتوانند ناشی از عواملی مانند نقص در تجهیزات، خطای انسانی یا عدم رعایت رویههای استاندارد باشند. با شناسایی این واریانسها، سازمانها قادر به اتخاذ تدابیر اصلاحی خواهند بود تا کیفیت و کارایی فرایندها را بهبود بخشند و از هزینههای اضافی جلوگیری کنند.
علاوه بر این، پایش و کنترل فرایندها به سازمانها امکان میدهد که بهروزرسانیها و بهبودهای لازم را در زمان مناسب اعمال کنند. با تحلیل دادههای جمعآوری شده، مدیران میتوانند روندها و الگوهای عملکرد را شناسایی کنند و در نتیجه تصمیمات بهتری برای بهینهسازی فرایندها اتخاذ کنند. این تصمیمات میتوانند شامل تغییر در منابع، بازنگری در رویهها و یا حتی ایجاد فرایندهای جدید باشند.
• تعیین گام بعدی بر اساس وضعیت هر فرآیند
• تعیین وضعیت عملکردی فرآیندها و سلامت آنها
• شناسایی نقاط ضعف و مشکلات در فرآیند جهت بهبود
• فراهم شدن اطلاعات لازم برای اولویت بندی فرآیندها
• ایجاد اطلاعات لازم برای تصمیم گیری مدیران
• فراهم شدن اطلاعات لازم برای مدیریت موثر عملکرد کارکنان
• ایجاد همسویی کمی میان اهداف استراتژیک و فرآیندهای کسب و کار سازمان
مأموریت اصلی هر فرآیند تولید خروجی منطبق با نظر و رضایت ذینفعان به خصوص مشتریان آن است. ذینفعان و مشتریان هستند که فرآیندها برای آنها ایجاد ارزش می کنند، در نتیجه یکی از بهترین منابع برای تعیین شاخص های فرآیندی، نظرات ذینفعان و مشتریان فرآیند است. باید از آنها بپرسیم که این فرآیند چگونه نیازمندی آنها را تأمین می کند و چه شاخص هایی برای تأمین این نیازمندی مناسب است. البته راه های دیگری نیز برای تعیین شاخص های عملکرد فرآیند نیز وجود دارد نظیر استفاده از قوانین و دستورالعمل های سازمان، استفاده از الگوهای معتبر بین المللی، استفاده از شاخص های موجود در یک صنعت بخصوص و … ولی در هر صورت تعیین شاخص های کلیدی هر فرآیند و سنجش و پایش آنها امری ساده نیست.
چرخه پایش فرآیند (Process Monitoring Cycle) خود به صورت یک فرآیند بوده که در آن فرآیندهای سازمان پایش شده و ارزیابی میشوند. این چرخه که بر مبنای رویکرد PDCA آقای دمینگ توسعه داده شده، شامل 4 مرحله اصلی می باشد که عبارتند از:
برنامهریزی (P): در این مرحله که اولین مرحله از چرخه پایش فرآیند است، برنامه های پایش فرآیندهای سازمان تدوین و طراحی می گردد. این برنامه، شامل تعریف شاخص هایی جهت پایش و نظارت (شامل تعریف شاخص های کارایی و اثربخشی، تعریف شاخص های پیشرو و پَسرو) تعریف دقیق روش پایش و زمان بندی پایش شاخص ها است. همچنین افرادی که بایستی این پایش و کنترل را انجام دهند در این بخش مشخص می گردد و در صورت نیاز آموزش های لازم به ایشان داده خواهد شد.
اجرا (D): در این مرحله وارد فاز اجرایی شده و عملیات کنترل و پایش بر روی فرآیندهای سازمان صورت می گیرد. بر اساس برنامههایی که در مرحله برنامهریزی تعریف شده، داده های مورد نیاز برای پایش و کنترل در این فاز جمعآوری شده و در یک بستر مناسب برای نظارت بر عملکرد فرآیند مورد استفاده قرار می گیرند.
ارزیابی (C): پس از انجام پایش و نظارت در مرحله قبل، در این مرحله نتایج بدست آمده از شاخص ها و عملکرد فرآیندها مورد تجزیه و تحلیل دقیق قرار گرفته و داده های بدست آمده آنالیز می شود. همچنین یکی از مهم ترین کارها در این مرحله شناسایی مشکلات و فرصت های بهبود عملکرد فرآیندها است تا در ادامه بتوان به این موارد پرداخته شود.
بهبود (A): در این مرحله، بر اساس نتایج بدست آمده از ارزیابی شاخص ها در مرحله قبل، برنامه های بهبود برای عملکرد فرآیندها و ارتقای شاخص های فرآیندی ارایه خواهد شد. این برنامه ها می تواند شامل پروژه های بهبود، آموزش های مرتبط، ارزیابی بلوغ فرآیند و … باشد. در واقع در این مرحله به دنبال آن هستیم تا ضعف هایی که در عملکرد فرآیند مشاهده شده را برطرف نماییم و مجدداً چرخه را از ابتدا اجرا نماییم.
بعد از اتمام مرحله بهبود، چرخه پایش فرآیند مجدداً وارد مرحله برنامهریزی شده تا چرخه مجدداً شروع به حرکت نماید. با اجرای چندین و چندباره این چرخه که بصورت تکراری یا Iterative کار می کند، عملکرد فرآیندها در سازمان به تدریج بهبود خواهد یافت.
چنانچه علاقمند به دریافت مشاوره در حوزه خدمات مدیریت فرآیند هستید کافی است یک پیام برای ما ارسال فرمایید.
کارشناسان آزمایشگاه مدیریت فرایند در کوتاهترین زمان ممکن جهت پاسخگویی به درخواست تان و ارایه خدمات مشاوره با شما تماس خواهند گرفت.